Tăng sắc tố da là gì? Điều trị như thế nào?

Tình trạng tăng sắc tố da là một thuật ngữ y học được sử dụng để mô tả những vùng da màu sắc tăng lên, tạo nên tình trạng sẫm màu. Các biểu hiện phổ biến của tăng sắc tố da bao gồm nám, tàn nhang, và đồi mồi, đại diện cho sự đa dạng trong việc tăng sắc tố. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về hiện tượng này để có thể chọn lựa liệu pháp chăm sóc phù hợp, giúp duy trì làn da khỏe mạnh và tạo nên vẻ ngoài tự tin cho bản thân!

Tăng sắc tố da là gì?

Tăng sắc tố da hay tình trạng làm cho các vùng da trở nên tối hơn so với phần da xung quanh, thường xuất hiện khi hàm lượng hắc tố melanin (sắc tố quyết định màu sắc của da) tăng cao. Hiện tượng này có thể ảnh hưởng đến mọi loại da và chủng tộc khác nhau, đồng thời tạo ra một sự đa dạng đáng chú ý trong các biểu hiện của tăng sắc tố da.

Tăng sắc tố da hay tình trạng làm cho các vùng da trở nên tối hơn

Các loại hình tăng sắc tố ở da

Bạn đã biết rằng có nhiều biểu hiện tăng sắc tố da đa dạng, được phân loại thành 4 loại chính, mỗi loại có những đặc điểm nhận diện quan trọng như sau:

Tàn nhang

Tàn nhang, phổ biến nhất trong số chúng, thường là kết quả của tổn thương da do tác động của ánh nắng mặt trời. Mặc dù di truyền có thể đóng vai trò trong việc phát triển tàn nhang, những chấm nhỏ này thường xuất hiện và trở nên đậm màu hơn sau nhiều lần tiếp xúc với tác động của ánh nắng mặt trời, đặc biệt là trong những tháng trời nắng gắt.

Tàn nhang là kết quả của tổn thương da do tác động của ánh nắng mặt trời

Đồi mồi

Đồi mồi còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như đốm gan, đốm nâu, là những đốm sắc tố có màu sắc từ nâu nhạt đến đen, xuất hiện ở mọi vị trí trên cơ thể do tác động của tia UV từ ánh nắng mặt trời. Đây là tình trạng da cần được chú ý vì có khả năng phát triển thành ung thư da và u ác tính.

Nám da

Nám da, hay còn được gọi là melasma hoặc chloasma, thường phổ biến ở phụ nữ và xuất hiện trên mặt dưới dạng các mảng nâu hoặc rám nắng. Thay đổi nội tiết tố có thể thúc đẩy quá trình hình thành các mảng này, và tình trạng có thể trở nên nặng hơn khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, sử dụng một số loại thuốc, gặp căng thẳng hoặc trong thời kỳ mang thai.

Tăng sắc tố sau viêm

Chứng tăng sắc tố sau viêm (PIH) thường là kết quả của các yếu tố như mụn trứng cá, bỏng, ma sát hoặc các phương pháp điều trị lâm sàng như lột da hóa chất, điều trị laser hoặc xung ánh sáng cường độ cao. Loại tăng sắc tố này có thể cải thiện theo thời gian và có thể được điều trị bằng các sản phẩm chăm sóc da bôi ngoài.

Chứng tăng sắc tố sau viêm (PIH) thường là kết quả của các yếu tố như mụn trứng c

Nguyên nhân làm tăng sắc tố da

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng tăng sắc tố da chủ yếu xuất phát từ tác động của môi trường bên ngoài cùng với một số yếu tố khác như hormone và tuổi tác.

Tiếp xúc với ánh nắng

Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời đứng đầu trong danh sách nguyên nhân gây tăng sắc tố da, khiến sắc tố melanin hoạt động như một loại kem chống nắng tự nhiên, bảo vệ da khỏi tác động có hại của tia UV. Tuy nhiên, việc tiếp xúc quá mức với ánh nắng mặt trời có thể đảo ngược quá trình này, dẫn đến tình trạng tăng sắc tố da. Các đốm sậm màu, như đồi mồi, nám và đốm tăng sắc tố sau viêm, có thể trở nên đậm màu hơn khi tiếp tục tiếp xúc quá mức với ánh nắng mặt trời.

Hormone

Yếu tố ảnh hưởng từ nội tiết tố chủ yếu gây tăng sắc tố da được gọi là nám da hoặc chloasma. Đặc biệt phổ biến ở phụ nữ, tình trạng này xuất hiện khi hormone sinh dục như estrogen và progesterone kích thích sản xuất quá mức melanin khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Ngoài ra, tình trạng tăng sắc tố da cũng có thể là kết quả của một số phương pháp điều trị nội tiết tố.

Tuổi tác

Khi da trải qua quá trình lão hóa, số lượng tế bào biểu bì tạo hắc tố giảm, nhưng tế bào còn lại tăng kích thước và sự phân bố của chúng trở nên tập trung hơn. Những thay đổi sinh lý này giải thích sự gia tăng của các đốm đồi mồi ở những người trên 40 tuổi.

Da bị tổn thương hoặc viêm

Tăng sắc tố da sau viêm xảy ra khi da bị tổn thương hoặc viêm, như vết cắt, bỏng, tiếp xúc với hóa chất, mụn trứng cá, viêm da dị ứng hoặc bệnh vẩy nến. Da trở nên sạm màu và mất màu sau khi vết thương lành.

Tác động của bệnh tật và thuốc

Tăng sắc tố da cũng là triệu chứng của một số bệnh như tự miễn dịch, rối loạn chuyển hóa và thiếu hụt vitamin. Ngoài ra, nó cũng có thể được kích thích bởi một số loại thuốc như thuốc hóa trị, thuốc kháng sinh, thuốc chống sốt rét và thuốc chống co giật.

Cách phòng tránh bệnh tăng sắc tố da

Chống nắng là bước quan trọng trong chăm sóc da, giúp ngăn chặn quá trình tăng sắc tố da. Cần nhớ rằng ánh nắng mặt trời ảnh hưởng đến da ngay cả trong những ngày mây mù. Hãy đảm bảo cung cấp bảo vệ cho làn da hàng ngày và giảm thiểu tình trạng tăng sắc tố da bằng cách sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên, thường xuyên thoa lại sau mỗi 2 giờ. Đồng thời, tránh ra đường trong những giờ nắng gắt và mặc quần áo bảo vệ, đeo kính chống nắng khi cần thiết.

Cách điều trị tăng sắc tố da

Retinoids: Chất này, xuất phát từ vitamin A và thường sử dụng như kem dưỡng, giúp giảm tăng sắc tố bằng cách ngăn chặn enzyme tyrosinase và tăng sự thay đổi của biểu bì da.

Axit glycolic: Được chiết xuất từ mía, axit glycolic là thành phần lột da hóa học giúp loại bỏ tế bào chết sẫm màu, tái tạo làn da mới với sắc tố đều màu hơn.

Axit L-ascorbic (Vitamin C): Có tác dụng làm mờ vết thâm nám, vitamin C ức chế tổng hợp melanin bằng cách điều chỉnh hoạt động của enzyme tyrosinase, chống lại sắc tố của các đốm tăng sắc tố trên da.

N-acetyl glucosamine: Là tiền thân của axit hyaluronic, ức chế tyrosinase và thường được sử dụng trong kem dưỡng da kết hợp với niacinamide để làm sáng da.

Điều trị bằng laser: Phương pháp này thường được áp dụng cho những trường hợp không có kết quả từ việc sử dụng thuốc tại vùng tăng sắc tố.

Axit tranexamic: Được sử dụng an toàn cho mọi loại da và màu da, chất này có tác dụng điều trị nám da do mang thai và tăng sắc tố sau viêm.

Xem thêm: Quy trình chăm sóc da nhạy cảm với 6 bước và điều cần lưu ý